Սպառողական վարկ
Ի՞նչ է սպառողական վարկը
Հաստատ լինում է, որ փող է պետք, բայց չեք ուզում բանկին երկար-բարակ բացատրել, թե ինչի է այդ փողը պետք։ Հենց այդ ժամանակ վերցնում են սպառողական վարկ։ Ու սրանց մեծ մասը փոքր վարկեր են՝ մինչև մի քանի միլիոն դրամ։ Թեև կան նաև շատ մեծ թվեր։
Կարող է՝ դրանով Ձեր կամ Ձեր մտերիմի համար հեռախոս ու արդուկ եք առնում։ Կարող է արձակուրդ եք մեկնում։ Կարող է՝ հարսանիք եք անում, ու մեծ փողը պետք է ծախսերը անելու համար։ Հետո բարեկամներից ծրարները կստանաք, վարկը կփակեք (եղիցի այդպես)։
Այս բազմազան կիրառումների պատճառով էլ սպառողականը ամենամեծ ծավալով վարկն է Հայաստանում։ Այն իր չափերով գերազանցում է նույնիսկ հիպոտեկային վարկերին։
🔵 - Սպառողական վարկ
🟢 - Հիփոթեկային վարկ
⚫ - Մնացած բոլորը՝ առևտուր, արդյունաբերություն, շինարարություն, սպասարկման ոլորտ, գյուղատնտեսություն, տրանսպորտ և կապ, այլ
Այս տարվա ապրիլի տվյալներով՝ գործող սպառողական վարկերի ընդհանուր չափը 939 միլիարդ դրամ է։
Համարյա մեկ տրիլիոն դրամ։ Եվ այդ թիվը․
- քառակի գերազանցում է Հայաստանի կրթական բյուջեն,
- վեցակի գերազանցում է Հայաստանի առողջապահության բյուջեն։
Սպառողական վարկերի քանակն ու ծավալն այսքան մեծ են, քանի որ սա ամենահեշտ ստացվող վարկն է։ Որոշ դեպքերում անհրաժեշտ չեն լինում երաշխավորներ, աշխատավարձի տեղեկանքներ և այլն։ Դրանց փոխարեն այստեղ կարևորը գրավն է։ Բանկերի և ՈՒՎԿ-ների այս պահի բոլոր առաջարկները գրավ են ուզում (անշարժ գույք, մեքենա, հետո ստանալիք աշխատավարձ և այլն)։ Ու հենց դրա շնորհիվ՝ բանկերին մեկ է՝ ինչ կանեք այդ գումարը։
Օվերդրաֆտ
Եթե աշխատում եք ու աշխատավարձը ստանում եք քարտով (հիմա հին ձևերից էլ համարյա չկա), քարտը սպասարկող բանկը գիտի՝ որքան ամսական եկամուտ ունեք։ Դրանից է, որ Ձեզ կարող է պարբերաբար զանգեն բանկից ու վարկ առաջարկեն։
Ենթադրենք, բանկը տեսնում է, որ ամսական 300,000֏ մաքուր եկամուտ ունեք։ Ու դրանից ծախսում եք ընդամենը 200,000֏-ը։ Մնացածն էլ խնայում եք։ Կարևորը՝ ունեք կանխատեսելի վարքագիծ։
Այդ դեպքում կարող է հանգիստ վարկ առաջարկել, օրինակ, Ձեր ամսական եկամուտի քառապատիկի չափով՝ 1,200,000֏։ Կամ վեցապատիկ ու մինչև տասնապատիկ։
Սովորաբար, գումարի որքան մասը ծախսեցիք, այդքանն է համարվում վարկ։ Տոկոսներն էլ հաշվարկվում են հենց այդ հաշվով։ Բանկը վստահ է, որ կարող եք վերադարձնել գումարը։ Իսկ տոկոսները կմնան իրեն։
Եվ փաստացի, վարկի այս տեսակը երաշխավորվում է աշխատավարձով․ Ձեր աշխատավարձն է դառնում վարկի գրավը։ Եթե արագ եք մարում, տոկոսները չնչին են լինում։ Իսկ եթե չվճարեք, կպահեն աշխատավարձից։
Ապառիկը նույնպես սպառողական վարկ է
Այո, բանկային համակարգում բոլոր ապառիկները գրանցվում են որպես վարկեր՝ սպառողական։ Եթե բանկերում հարցնեն նախկինում վերցրած վարկերի մասին, անպայման ասեք նաև ապառիկների մասին․ մեկ է՝ դա ստուգելու են ու տեսնեն։ Ու տեսնելու են նաև վճարումների ուշացումները, եթե ունենաք դրանցից։
Այդ դեպքում ինչպե՞ս է ստացվում, որ խանութներն առաջարկում են 0 տոկոսով ապառիկներ։ Ստացվում է բանկերի ու խանութների համագործակցության շնորհիվ։
Վստահ կարող եք լինել՝ ոչ բանկերը, ոչ էլ խանութները տուժած չեն դուրս գալիս։
Ենթադրենք, ուզում եք հեռուստացույց գնել, որի գինը, ասենք, 300,000֏ հազար դրամ է։ Եթե ապառիկը 2 տարով է, իսկ ամսական վճարումը 15,000֏, ապա ընդհանուր առմամբ հեռուստացույցի համար կվճարեք 360,000֏։
60,000֏ տարբերությունը բանկը կպահի իրեն:
Կուզեք դա տոկոս կոչեք, կուզեք՝ պարգևավճար․ տարբերություն չկա։
Վճարիր հետո կամ Pay later
Այս տարբերակը, փաստացի, նույնպես ապառիկ վճարում է, բայց թարմացված տարբերակով ու ավելի գայթակղիչ։ Այս տարբերակով գնման պահին խանութին տալիս եք գումարի միայն մի մասը։ Իսկ մնացածն ամիս-ամիս վճարում եք հետո՝ ավտոմատացված, առանց ձեռքով փոխանցում անելու։
Արևմուտքում այս տարբերակը ներմուծել են որպես մարկետինգի գործիք՝ մարդկանց ավելի շատ ապրանք վաճառելու համար։
Հիմայի փոխարեն հետո վճարելը մարդկանց մոտ ստեղծում է քիչ վճարելու ընկալում։ Չէ՞ որ առաջին վճարումը լինում է գնի միայն մի մասը։ Իսկ իրականում նույն գինը միևնույն է վճարում է հաճախորդը։
🏦 Բանկերը սրանից ստանում են միջնորդավճարներ։
🛍️ Խանութները վաճառում են իրենց ապրանքը։
🤗 Գնորդը երջանիկ է, որ գնելու պահին չի վճարում ամբողջը։
🧑🤝🧑 Բոլորը երջանիկ են։
Վարկային շնաձկներ (Loan sharks)
Սպառողական վարկերն առանց այն էլ ունեն գրեթե ամենաբարձր տոկոսադրույքները։ Որովհետև բանկերը սրանց վրա ավելի շատ են չարչարվում, թղթաբանությունը շատ է։
Հեռու Ձեզանից, եթե հայտնվեք բանկային սև ցուցակներում, վճարումների ուշացումներ և այլ խախտումներ ունենաք, սովորական բանկերն ու վարկային կազմակերպությունները Ձեզ դժվար թե վարկ տան։ Այդ ժամանակ Ձեր հույսը կլինեն այն անհատները և կազմակերպությունները, որոնք պատրաստ են աշխատել անպարտաճանաչ հաճախորդների հետ։
Եվ դա կունենա իր գինը։ Սովորական պայմաններում սպառողական վարկերը տալիս են առավելագույնը 24%-ով։ Իսկ այդ կազմակերպությունները Ձեզ վարկեր կտան շատ ավելի բարձր, մի քանի տասնյակ տոկոսներով, լրացուցիչ վճարներով և այլն։ Հնարավոր է լինեն նաև խաբեություններ։
Դրա համար էլ նրանց արտասահմանում կոչում են վարկային շնաձկներ։ Հայաստանում նրանց ուղղակի թալանչի կկոչեին։ Իսկ նրանց ձեռքում չհայտնվելու համար, իհարկե, ավելի լավ է զգույշ վարվել սեփական վարկային պատմության հետ։
տրվող հարցեր
🛍️ Ամենատարբեր ծախսերի՝ հանկարծակի ծագած ծախսեր, ապառիկով գնումներ և այլն։ Սրա նպատակն է ծածկել բանկի հաճախորդի ցանկացած ծախս։
😕 Կարող եք, բայց այս տարբերակը դիտարկեք, եթե այլ ելք չունեք։ Օրինակ, չարժի վերցնել սպառողական վարկ՝ գյուղվարկը կամ հիփոթեկը փակելու համար, որովհետև սպառողականի փաստացի տոկոսը ավելի բարձր է լինելու դրանցից։ Այսինքն ավելի շատ եք վճարելու։ Իհարկե, կարող են լինել բացառություններ, բայց դրանք պետք է լավ հաշվարկեք։
💳 Բանկը սա տալիս է՝ հիմնվելով Ձեր բանկային վարքագծի վրա։ Փաստացի, օվերդրաֆտը գրավի փոխարեն ապահովված է լինում Ձեր աշխատավարձով կամ եկամուտներով։ Սա սպառողական վարկի ավելի փոքր չափով ու ավելի կարճաժամկետ տեսակ է։
🏦 Դժվար թե։ Մեխանիզմն այնպիսին է, որ երբ Դուք գնում եք ապրանքը, փաստացի բանկն է վճարում դրա դիմաց։ Դրա համար նա վարկ է ձևակերպում Ձեր անունով, փողը փոխանցում է խանութին։ Խանութի հետ գործարքը վերջանում է, իսկ Դուք շարունակում եք վարկի գումարն ու տոկոսները վճարել բանկին։
💰 Այս պահին բանկերն առաջարկում են 14,9 - 24 տոկոս փաստացի տոկոսադրույքներով սպառողական վարկեր (ամբողջ ցանկը՝ այստեղ)։ Եթե Ձեզ առաջարկում են դրանից շատ բարձր տոկոսով, ապա երկար մտածեք։ Հնարավոր է, որ ընկել եք վարկային գիշատիչների ձեռքը։
