Գյուղատնտեսական վարկ

Գյուղատնտեսական վարկը, այո, բիզնես վարկի տեսակ է։ Այն նախատեսված է ոչ թե Ձեր առօրյան ու կենցաղը թեթևացնելու, այլ գյուղում ներդրում անելու և փող աշխատելու համար։ Այս վարկերը նպատակային են, ու բանկերը հետևում են, որ դրանք ծախսվեն հենց գյուղատնտեսական նպատակով։

Հիշեք, որ եթե այս վարկը վերցնեք այֆոն ու մեքենա գնելու համար, վնասելու եք Ձեզ, ոչ թե բանկին։ Իսկ եթե ճիշտ կազմակերպեք վարկի օգտագործումը, կշահեք և՛ Դուք, և՛ բանկը։ (Այո, բանկը ցանկացած դեպքում շահած է դուրս գալու)։

Հայաստանում գյուղվարկեր հիմնականում վերցնում են հենց անհատ գյուղացիները, քանի որ գյուղատնտեսական ընկերություններ ու կոոպերատիվներ Հայաստանում շատ չեն։ Իսկ եղածները կարող են օգտվել ոչ միայն գյուղվարկերից, այլ նաև մյուս բիզնես վարկերից։

Քանի որ գյուղատնտեսությունը ռիսկային գործ է, բանկերը հակված են, որ ներկայացնեք երաշխավորների կամ գրավ։ Ընդ որում՝ երաշխավորները կարող են օգնել հազվադեպ, միայն փոքր վարկերի դեպքում։ Իսկ մեծ վարկերի համար որպես գրավ ընդունվում են տները, հողամասերը, մեքենաները, գյուղտեխնիկան և այլն։

Կախված բանկից՝ գրավադրման դեպքում հաշվարկվելու է Ձեր ունեցվածքի գնի միայն մի մասը՝ 50-60-80 տոկոսը։ Սա կոչվում է վարկ/գրավ հարաբերակցություն։ Անշարժ գույքը, որպես կանոն, ավելի բարձր տոկոսով են դիտարկում, մեքենաները՝ ավելի ցածր։

Օրինակ․ ենթադրենք՝ ունեք տուն, որ գնել եք 30 մլն դրամով։

Բանկը կարող է հաշվարկել, որ ինքն այդ անշարժ գույքը կարող է վաճառել ընդամենը 25 մլն դրամով (լիկվիդային գին)։

Եթե սահմանված վարկ/գրավ հարաբերակցությունը եղավ 80 տոկոս, ապա բանկը դիտարկելու է այդ 25 մլն դրամի 80 տոկոսը՝ 20 մլն դրամ։

Այսինքն, այս հաշվարկով՝ 30 մլն-ով գնված տունը կկարողանա որպես գրավ ծառայել ընդամենը 20 մլն դրամ վարկի համար։

Միևնույն ժամանակ, բանկերը չէին ուզի, որ վարկ վերցնողը ձախողվեր։ Նրանց ավելի ձեռնտու է ունենալ մարումը ժամանակին անող, հաջողակ հաճախորդ։ Դրա համար բանկերը ստուգում են՝ արդյո՞ք վերցված վարկը ծախսվում է ըստ նպատակի։

Օրինակ, եթե վերցնեք վարկ՝ ջերմոց կառուցելու համար, բանկի աշխատակիցները որոշ ժամանակ հետո գալու են ստուգելու՝ ջերմոցը կառուցել եք, թե չէ։ Եվ արդյո՞ք ամբողջ գումարն եք ծախսել դրա վրա, թե չէ։ Խաբեցիք ու բռնվեցիք, կքաշվեք։

Գյուղատնտեսական վարկերի տոկոսները սովորաբար ավելի ցածր են լինում, քան, օրինակ, սպառողական վարկերինը։ Դրան գումարվում են նաև պետական սուբսիդիաները, որոնք էլ ավելի են իջեցնում տոկոսները։

❌ Նախ կզրկվեք սուբսիդիաներից, եթե դրանք կան։ Այսինքն կսկսեք վճարել ավելի բարձր տոկոսներ։
❌ Հաջորդը, բանկը կարող է ուղղակի փոխել Ձեր վարկի տեսակը, դարձնել այն սպառողական վարկ։ Ու դա կնշանակի տոկոսների էլ ավելի բարձրացում։
❌ Ավելին, բանկը էլ չի վստահի Ձեզ։ Ու հաջորդ անգամ կարող է այլևս վարկ չտա։
❌ Ամենադաժան տարբերակի դեպքում կարող են առհասարակ հետ կանչել վարկն ու ստիպել, որ մարեք այն անմիջապես։

Մի ուրիշ գայթակղություն էլ կա․ գյուղատնտեսական վարկ վերցնողները սովորաբար վերցնում են այնքան, որքան բանկը կտա։ «Ինչքան շատ, այնքան լավ» սկզբունքով։

Սա, իհարկե, սխալ մոտեցում է, քանի որ շատ վարկը նաև շատ տոկոսներ է նշանակում։ Իսկ աննպատակ ծախսը՝ անիմաստ վճարված տոկոսներ։ Դրա համար խորհուրդ են տալիս գյուղատնտեսական վարկ վերցնելիս դրան վերաբերվել որպես բիզնեսի ֆինանսավորում։ Պետք է ունենալ ծախսերի հստակ որոշված ուղղություններ, բիզնես պլան և այլն։

Գյուղատնտեսությունը Հայաստանում շատ եկամտաբեր չէ, ու որպեսզի լրիվ չվերանա, պետությունը սուբսիդիաներ է տալիս գյուղացիներին։ Դա այն է, երբ օրինակ կառավարությունը իր վրա է վերցնում վարկի տոկոսների մի մասը։

Ստացվում է, որ վարկ վերցրած գյուղացին վճարում է վերցված վարկի

- 💰 կամ միայն մայր գումարը,
- 💸 + 💰կամ մայր գումարն ու փոքր տոկոսներ։

Կառավարությունը դա անում է ոչ թե հենց գյուղացիներին, այլ ընդհանուր գյուղատնտեսությանը օգնելու համար։

Բայց ասում են՝ կառավարությունը քիչ-քիչ հրաժարվում է բոլոր-բոլորին օգնելուց (սուբսիդավորելուց), և տոկոսները վճարելու է միայն կոնկրետ ծրագրերի համար։ Պատճառն այն է, որ միայն անցած տարի ու միայն գյուղացիների վարկերի սուբսիդիաների վրա կառավարությունը ծախսել է շուրջ

Այդքան գումարը կբավականացներ, որ 6-7 հազար հատ Opel Astra-G առնեին ու բաժանեին կարիքավորներին։ Բայց ամեն ինչ այդքան տխուր չէ։ Եթե վարկ եք վերցնելու ինտենսիվ այգիներ տնկելու համար, հավանաբար կկարողանաք օգտվել սուբսիդիաներից։ Որովհետև դա զարգացնում է գյուղատնտեսությունը։

Նույնը վերաբերում է հակակարկտային ցանցերին, կաթիլային ոռոգմանը և նման այլ տեխնոլոգիաներին, տոհմային տավարաբուծությանը և այլն։

Լիզինգը տեխնիկայի ու այլ գույքի վարձակալության ձև է, որն ունի նաև վարկով գնելու նմանություն։ Այլ ոլորտներին զուգահեռ, այս ձևը տարածված է նաև գյուղատնտեսության մեջ, օրինակ՝ տրակտորներ ու կոմբայններ գնելիս և այլ դեպքերում։

Լիզինգը նշանակում է, որ վարկ վերցնողը վարձակալում է տեխնիկան որոշակի ժամկետով, ու այդ ընթացքում վարկի նմանվող վարձակալության գումար է վճարում։

Ժամկետի ավարտից հետո կա երկու-երեք տարբերակ․

✅ կարելի է գնել գույքը՝ էժան գնով (ի վերջո այն մաշվել է օգտագործման ընթացքում)
🚫 կարելի է հրաժարվել գնելուց ու հետ վերադարձնել գույքը
🔄 կարելի է հրաժարվել գնելուց, բայց չի բացառվում երկրորդ անգամ նույն գույքը նորից լիզինգով վերցնելը

Լիզինգի համար նույնպես գործում է պետական աջակցության ծրագիր, որն ուղղված է ագրոպարենային ոլորտի սարքավորումների ձեռքբերմանը։ Նախորդ տարի հաստատվել է 185 շահառուի 275 լիզինգի հայտ։