Հիփոթեքային վարկ
Ի՞նչ է հիփոթեքային վարկը
Այս վարկերը նախատեսված են ոչ միայն բնակարան գնելու, այլ առանձնատուն կառուցելու, այլ անշարժ գույք ձեռք բերելու համար։ Սրանց տոկոսները սովորաբար ավելի ցածր են լինում այլ վարկերի տոկոսներից։
Հիփոթեկային վարկ վերցնելուց առաջ հիշեք կարևոր բան․ բանկերի հետ կարելի է նաև բանակցել, համոզել։ Պայմանագրի մեջ կարող եք առաջարկել փոփոխություններ։
Եթե ֆինանսական դժվարություններ եք ունենում, կարող եք դիմել բանկին՝ օրինակ վեց ամսով վճարումները հետաձգելու համար։ Բանկերին էլ է ձեռնտու, որ ոչ թե կորցնեք Ձեր բնակարանը, այլ կարողանաք շարունակել վճարելը։ Վճարում եք Դուք, շահում է բանկը։
Հիշեք՝ որպեսզի բանկը Ձեզ հիփոթեք տա, պետք է աշխատավարձերը ճիշտ ներկայացնեք՝ բանկային քաղվածքով, աշխատանքի վայրից տեղեկանքով և այլն։ Օրինակ, որպես անհատ ձեռներեց Ձեր ունեցած եկամուտները հաշիվ չեն, որովհետև այդ դեպքում բանկը չի կարող վստահ լինել, որ ԱՁ-ն կայուն եկամուտ ունի։
Եթե քաղիրավական պայմանագրով եք աշխատում (ճշտեք գործատուից, կասեն), Ձեր եկամուտները էլի հիմնականում հաշիվ չեն․ պիտի բանկին համոզեք, որ դրանք կայուն են։ Բայց երաշխիք չկա, որ կհամոզվեն:
Կանխավճար
Կախված կոնկրետ առաջարկից՝ հիփոթեք տվող բանկը կարող է պահանջել առնվազն 7,5-ից սկսած մինչև 10 կամ 20 կամ 30 տոկոս կանխավճար։ Դա երևի ամենադժվար մասն է, որովհետև միանգամից մեծ գումար է պետք վճարել։ Խոսքը՝ մի քանի միլիոն դրամի մասին է։
Եթե ունեք ուրիշ բնակարան (կամ տուն, կամ հողամաս), ապա այն կարող եք գրավի տակ դնել ու ավելի քիչ կանխավճար տալ։ Բայց դա մեծ ռիսկ է․ դա անելուց առաջ մի քանի անգամ լավ մտածեք։
Երկրորդ տարբերակ էլ կա՝ կանխավճարի ապահովագրություն են ասում։ Այդ դեպքում կանխավճարի մի մասը չեք վճարում, այն մտնում է վարկի գումարի մեջ, բայց ապահովագրության հաշվին տոկոսը բարձրանում է։
Բայց տպավորություն էլ չլինի, թե ծախսը միայն կանխավճարն է։ Հիփոթեք վերցնելիս պատրաստ եղեք, որ բազում այլ ծախսեր են գրանցվելու, հնարավոր է՝ մի քանի հարյուր հազար դրամի։ Կադաստրի փող, նոտարի փող և այլն։ Այդ ամենը նախապես քննարկեք բանկի հետ, որ անակնկալի չգաք։
Տոկոսները և եկամտահարկը
Մի երկու տարի առաջ, հիփոթեքային վարկերի տոկոսները ավելի ցածր էին։ Դա կապված էր տնտեսական պրոցեսների հետ, որոնց մեջ չենք խորանա։
Այս հարցում կարևոր է իմանալ Կենտրոնական բանկի տոկոսադրույքի մասին։ Եթե բարձրանում է՝ բարձրանալու են նաև բանկերի տված վարկերի տոկոսները։ Դեկտեմբերից սկսած՝ ԿԲ-ն չի բարձրացրել այդ տոկոսը, և առաջիկա ամիսներին, հնարավոր է, իջեցնի։
Կենտրոնական բանկի տոկոսադրույքը կարող է հետապնդել Ձեզ, նույնիսկ եթե արդեն վերցրել եք հիփոթեքը, բայց պայմանագրով տոկոսադրույքը լողացող է։ Այդ դեպքում բանկը կարող է ինքնուրույն բարձրացնել (նաև իջեցնել) Ձեր արդեն վերցրած վարկի տոկոսը։
Ամեն դեպքում, եթե հենց կառուցապատողից եք գնում բնակարանը, տոկոսները հիմնականում մարում եք ոչ թե Դուք, այլ Ձեր արդեն վճարած հարկերը։
Ինչից զգուշանալ հիփոթեք վերցնելիս
Վախենալ երևի պետք չէ։ Բայց զգուշություն անպայման պետք է, որովհետև հիփոթեքը շատ երկար ժամկետով պլանավորում է նշանակում։ Օրինակ՝ համոզվա՞ծ եք, որ Ձեր մասնագիտությունով կամ արհեստով 10-15 տարի հետո էլ կկարողանաք աշխատանք ունենալ, ծախսերը ծածկել։ Նույնը վերաբերում է նաև ընտանիքի անդամներին։
Եթե երիտասարդ ընտանիք եք, պետք է հաշվի առնել, որ ծախսերը հետագայում միայն ավելանալու են՝ պամպերսը վկա:
Կա նաև առողջության հարցը։ Կամ տարբեր փորձանքները։ Սրանք կարող են պատահել առանց մեր ցանկության։ Այսպիսի խնդիրների պատրաստ լինելու համար, օրինակ, խորհուրդ են տալիս 2-3 ամսվա վճարումների համար պահուստային փող պահել։ Բանկում, թե բարձի տակ՝ Դուք որոշեք։
Ենթադրվում է, որ եթե Ձեզ անսպասելի ազատեն աշխատանքից, 2-3 ամսում կկարողանաք նոր աշխատանք գտնել։ Իսկ եթե դրանում վստահ չեք, ավելի շատ փող պիտի պահեք նեղ օրվա համար։
Եկամտահարկով տոկոսների մարումը
Իհարկե, ավելի լավ է վերցնել նորակառույցում (իրավաբանների լեզվով՝ առաջնային շուկա)։ Այդ դեպքում Ձեր տոկոսագումարները կմարեն Ձեր վճարած հարկերը, և սկզբնական փուլում Ձեր գրպանից համարյա փող չեք ծախսի։
Եթե Ձեր մաքուր աշխատավարձը 250,000 դրամ է, Դուք ամեն ամիս վճարում եք 62,500 դրամ եկամտահարկ։ Եթե Ձեր հիփոթեքի ամսական վճարումը դրանից փոքր է, ապա Դուք ընդհանրապես տոկոսագումար չեք վճարի։
Ամսական այդքան հիփոթեք մարելու համար կարող եք դիտարկել Ակբա Բանկի հետևյալ առաջարկը։
Բայց նորակառույցները բավական թանկ են։ Ավելին, դրանք նաև շուտ վաճառվում են՝ դեռ շինարարությունը չվերջացած։ Ու եթե հիմա վարձով եք ապրում, ստիպված եք լինելու միաժամանակ և՛ վարձ տալ, և՛ վարկ փակել։ Իսկ շինարարություններն էլ սովորաբար ձգձգվում և ուշանում են։
Եթե ավելի ցածր աշխատավարձ ունեք, ապա կարող եք «օգտագործված» բնակարանները նայել (իրավաբաներեն՝ երկրորդային շուկա)։ Ու պարտադիր չէ, որ դրանք հին բնակարաններ լինեն։ Կարող են նաև մի քանի տարի առաջվա նորակառույցներ լինել։ Բայց տները հիմա թանկանում են, ու հրաշքների չսպասեք։
OTI տոկոսը Ձեզ համար էլ է կարևոր
Ենթադրենք ստանում եք 200 հազար դրամ աշխատավարձ։ Բանկը Ձեզ չի տա այնպիսի հիփոթեք, որի համար ամսական վճարումը 150 հազար կամ 180 հազար դրամ է։ Մի էլ համոզեք։ Այդքան աշխատավարձի դեպքում Ձեզ կարող են տալ առավելագույնը այնպիսի հիփոթեք, որի ամսական մարումները 100 հազար դրամ են, այսինքն Ձեր եկամուտի կեսը՝ 50 տոկոսը։ Հենց այդ տոկոսն էլ OTI տոկոսն է։
OTI-ը անգլերեն հապավում է, որ բացվում է որպես obligations to income, ասել է թե՝ պարտավորությունների հարաբերակցությունը եկամուտներին։ Եթե աշխատում եք մի քանի տեղ, OTI հաշվարկելիս գումարում են բոլոր աշխատավարձերը, որոշում ընդհանուրի տոկոսը։
Հայաստանում բանկերը, կախված ծրագրից, սահմանում են 35-45 տոկոս OTI: Այսինքն հիփոթեկի մարմանը կարող եք հատկացնել Ձեր եկամտի առավելագույնը 35-45 տոկոսը։ Բանկերը հասկանում են, որ մնացածով պետք է տուն պահեք։ Նորից հիշեք․ բանկը ոչ թե ուզում է, որ կորցնեք Ձեր բնակարանը, այլ շարունակեք վճարել իրեն։
տրվող հարցեր
✅ Այո, եթե լավ հաշվարկել եք Ձեր ֆինանսները։ Որպեսզի հասկանաք, թե Ձեր աշխատավարձով որքան հիպոտեկ կարող եք վերցնել, փորձեք այս հաշվիչը։
💰 Այն արժույթով, որով եկամուտ եք ստանում և ստանալու եք տարիներ շարունակ։ Այդ դեպքում արժույթի տատանումները չեն ազդի Ձեր վրա։
🏡 Բանկերը սովորաբար պահանջում են առնվազն 7,5 տոկոսից մինչև 10 կամ 20 կամ 30 տոկոս կանխավճար։ Բայց եթե մեկ այլ գույք գրավի տակ դնեք, կարող եք իջեցնել կանխավճարի տոկոսը։
🛡️ Քիչ կանխավճար կարող եք տալ նաև այդ կանխավճարը ապահովագրելու դեպքում։ Բայց ապահովագրելիս հավելյալ տոկոս եք վճարելու, որը եկամտահարկի վերադարձով հետ չեք ստանա։
💬 Դա Ձեր եկամտի այն մասն է, որ կարող եք տրամադրել հիփոթեքի ամսական մարումներին։ Եթե OTI-ը 35 տոկոս է, իսկ Ձեր եկամուտը՝ 200 հազար դրամ, ապա վարկի մարմանը կարող եք ուղղել ամենաշատը 70 հազար դրամ։
🛑 Բանկը Ձեզ չի տա այնպիսի վարկ, որի մարման համար պիտի վճարեք Ձեր ամբողջ աշխատավարձը։
✅ Երևանի մեծ մասում դեռ գործում է։ Կենտրոնում և Կոմիտասի մեծ մասում այլևս չի գործում, բայց ովքեր նախկինում վերցրել են վարկը, շարունակում են օգտվել եկամտահարկի վերադարձի կանոնից։
🛑 2025 թ. հունվարի 1-ից եկամտահարկի հետվերադարձը չի գործի Երևանի ողջ տարածքում, բացի այն դեպքերից, երբ շենքի շինարարության թույլտվությունը ստացվել է մինչև այդ ժամկետը։ Դա կարող եք նախապես ճշտել և՛ բանկից, և՛ կառուցապատող ընկերությունից։
📍Մարզերում եկամտահարկի վերադարձը շարունակելու է գործել։